mediaLibraryStrapi

“มันจะกลายเป็นเครื่องมือสำคัญ เพราะงานถอดเทปเป็นงานที่น่าเบื่อ ทำนานๆ ก็เครียด ถ้าอยากทำให้เร็ว เราก็ต้องมีทักษะในการเรียบเรียงไปพร้อมกับการฟังเทป ซึ่งต้องมีประสบการณ์ถอดเทป และมีทักษะการจับประเด็นเก่ง ดังนั้นถ้ามี Vocalog ที่ถูกพัฒนาให้ประสิทธิภาพในการถอดไฟล์เสียงได้ถูกต้องและแม่นยำ เราเชื่อว่าจะมีการผลิตงานวิจัยเชิงคุณภาพในเมืองไทยเพิ่มขึ้น” จิราภรณ์ เทียมพันธ์พงศ์, อาจารย์ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์&nbsp;

งานวิจัยเชิงคุณภาพเป็นการทำงานวิจัยรูปแบบหนึ่งที่เน้นศึกษาถึงปรากฏการณ์ของสังคม หรือพฤติกรรมของมนุษย์ในสังคมตามสภาพแวดล้อมที่เป็นอยู่ในขณะนั้น โดยข้อมูลที่ใช้ในการทำวิจัยจะเน้นที่การสำรวจและการสัมภาษณ์กลุ่มเป้าหมายที่กำหนดไว้ในเชิงลึก ซึ่งอาจารย์จิราภรณ์อธิบายถึงโครงการวิจัยที่กำลังดำเนินการอยู่ในตอนนี้ว่า เป็นการวิจัยระยะยาวที่ใช้เวลาทำงาน 1 ปี เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์บุคคลที่เกี่ยวข้องทั้ง หัวหน้า ผู้ช่วยหัวหน้า ผู้บริหารระดับภูมิภาค หรือผู้ปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับการจัดการพื้นที่คุ้มครอง รวมกว่า 62 หน่วยงาน ซึ่งในการทำวิจัยครั้งนี้มีทั้งการลงสัมภาษณ์ในพื้นที่ และการสัมภาษณ์ทางออนไลน์ผ่านโปรแกรม Zoom

“เนื้องานวิจัยเกี่ยวข้องกับเรื่องของการจัดการพื้นที่คุ้มครอง (Protected Area) โดยใช้การสัมภาษณ์บุคคลในพื้นที่คุ้มครองต่างๆ เพื่อเอาประเด็นเกี่ยวกับข้อท้าทายในการทำงาน ในบริบทของพื้นที่คุ้มครองต่างๆ เพื่อให้ได้ข้อมูลเชิงลึกในบริบทเรื่องของการจัดการที่กำลังทำอยู่”&nbsp;&nbsp;

ด้วยปริมาณผู้สัมภาษณ์ที่มีจำนวนมากเช่นนี้ ทำให้อาจารย์จิราภรณ์วางแผนหาเครื่องมือเข้ามาช่วยในการถอดไฟล์เสียงสัมภาษณ์บุคคล โดยเริ่มใช้โปรแกรมถอดไฟล์เสียงจากต่างประเทศก่อน

“ด้วยความที่เห็นว่าเทคโนโลยี AI ที่สามารถทำ Voice Recognition หรือช่วยในการถอดเทปเริ่มเข้ามาแล้ว ก็เลยพยายามเสิร์ชหาแอปพลิเคชันตรงนี้มาช่วยค่ะ แต่ตอนแรกใช้แอปพลิเคชันของต่างประเทศ พบว่าถอดเป็นภาษาไทยออกมาได้ยังไม่ดีมาก ผู้ช่วยวิจัยจึงไม่ได้นำไฟล์ที่ถอดเทปจากแอปพลิเคชันนั้นมาเป็นประโยชน์ในการช่วยถอดเทปมากนัก เมื่อเทียบกับในตอนหลัง ที่พบปัญหาในการทำงานถอดเทปของผู้ช่วยวิจัย ที่ทำออกมาเป็นการสรุปเนื้อหาถอดเทปแทนที่จะเป็นการถอดเทปคำต่อคำตามที่ต้องการ จึงลองหาแอปพลิเคชันใหม่ และพบ Vocalog” อาจารย์จิราภรณ์เล่า

แม้มีผู้ช่วยนักวิจัย ก็ไม่สามารถถอดเทปแบบคำต่อคำได้ทัน

ในการถอดไฟล์เสียงสัมภาษณ์บุคคล เพื่อใช้วิเคราะห์ผลตามกระบวนวิธีวิจัยทางสังคมศาสตร์เชิงคุณภาพ (Qualitative Research Method in Social Science) จะต้องถอดเทปสัมภาษณ์แบบคำต่อคำ แล้วเรียบเรียงให้เข้าใจ เพื่อใช้ในการวิเคราะห์ผล และทำรายงานตามกรอบการวิจัย (Research Framework) ที่กำหนดขึ้นดังนั้นจึงต้องการข้อมูลการสัมภาษณ์ที่ยังคงรายละเอียดเนื้อหาของการสัมภาษณ์ไว้ทั้งหมด ซึ่งอาจารย์จิราภรณ์ได้ให้ผู้ช่วยนักวิจัยมาช่วยงานถอดไฟล์เสียง โดยไฟล์สัมภาษณ์ 1 ชั่วโมง จะใช้เวลาในการถอดความประมาณ 1 วัน แต่เมื่อลงมือทำจริงแล้ว ผู้ช่วยนักวิจัยยังพบข้อจำกัดในการถอดความที่เก็บรายละเอียดจากไฟล์เสียงสัมภาษณ์ทั้งหมดออกมาได้

“ผู้ช่วยนักวิจัยเพิ่งจบการศึกษาระดับปริญญาตรี ขาดประสบการณ์ทำงาน และไม่เคยทำงานวิจัยเชิงคุณภาพ แต่ด้วยก่อนการถอดเทปสัมภาษณ์ ได้ฝึกให้ผู้ช่วยวิจัยสัมภาษณ์ด้วยตนเองทั้งในภาคสนามและการสัมภาษณ์ผ่านโปรแกรมออนไลน์ เพื่อให้เขาเข้าใจบริบทตั้งแต่ต้น ซึ่งเชื่อว่าจะทำให้เขาสามารถถอดเทปและเรียบเรียงได้ง่ายขึ้น แต่เมื่อลงมือถอดเทปจริง เขากลับทำเป็นสรุปมา ไม่ได้ลงรายละเอียดคำต่อคำตามที่ได้รับคำสั่ง ทำให้ไม่สามารถนำมาใช้ในการวิเคราะห์ผลตามวัตถุประสงค์การวิจัยเชิงวิจัยที่กำหนดไว้ได้ และแม้จะรู้อยู่แล้วว่ามีโอกาสเจอปัญหานี้แน่นอน แต่ด้วยข้อจำกัดด้านเวลากับปริมาณไฟล์สัมภาษณ์ ทั้งหมด จนต้องจ้างฟรีแลนซ์มาช่วยเพิ่มเติม ผู้ช่วยนักวิจัยไม่สามารถปรับปรุงเนื้อหาที่เป็นรายละเอียดที่หายไปได้ทันในเวลาที่จำกัด จึงต้องหาเครื่องมือช่วยเหลือการทำงานของผู้ช่วยวิจัยตัวใหม่ และได้มาเจอ Vocalog ซึ่งเป็นแอปพลิเคชันผลิตขึ้นโดยคนไทย” อาจารย์จิราภรณ์เล่า

ให้ Vocalog ช่วยถอดข้อความแบบคำต่อคำ แล้วเทียบกับข้อมูลต้นฉบับ&nbsp;

เพื่อให้เก็บรายละเอียดของการสัมภาษณ์ให้ได้มากที่สุด อาจารย์จิราภรณ์ใช้ Vocalog ฟีเจอร์อัปโหลดไฟล์เสียง รอให้ระบบถอดข้อความจนเสร็จ แล้วจึงดาวน์โหลดออกมาเป็นไฟล์ Word แล้วนำข้อความที่ได้มาเทียบกับไฟล์ถอดเสียงที่ผู้ช่วยนักวิจัยได้สรุปจากการถอดเทปเสียงไว้ก่อนหน้า พบว่ามีความถูกต้องค่อนข้างสูง โดยเฉพาะไฟล์เสียงที่ได้จากโปรแกรม Zoom ซึ่งมีเสียงที่ชัดกว่าไฟล์เสียงที่ได้จากการลงพื้นที่ หรือไฟล์เสียงสัมภาษณ์บุคคลที่ใช้เครื่องบันทึกเสียง&nbsp;

“คิดว่า Vocalog ถอดเทปได้แม่นยำ 70-80% ส่วนใหญ่พบว่าความแม่นยำน้อยลงในไฟล์เสียงจากเทปบันทึกเสียงแบบมือถือมากกว่าไฟล์เสียงสัมภาษณ์จากโปรแกรม Zoom หรือไฟล์เสียงของผู้ให้สัมภาษณ์ที่มีสำเนียงท้องถิ่นในแต่ละพื้นที่”&nbsp;&nbsp;&nbsp;

แม้จะมีความแม่นยำค่อนข้างสูง แต่ด้วยข้อจำกัดเรื่องเวลาทำงาน และผู้ช่วยนักวิจัยขาดประสบการณ์และเข้าใจบริบทของงานวิจัยน้อยกว่าเรา เขาจึงค่อนข้างกังวล จึงใช้เวลาในการ cross check กับไฟล์เสียงทั้งหมด จนมั่นใจว่าข้อมูลถูกต้องจริงๆ มากกว่าเรา ซึ่งหากเราเป็นคนตรวจสอบเอง เราเข้าใจบริบทงาน จึงสามารถใช้เนื้อหาจาก Vocalog เพิ่มเติมไปในไฟล์สรุปบทสัมภาษณ์ได้เลย แล้วให้ผู้ช่วยวิจัยฟังไฟล์เสียงเพื่อตรวจสอบความถูกต้องอีกที โดยเฉพาะเนื้อหาที่ไม่มั่นใจหรือมีนัยยะ แปลกไปจากข้อมูลที่เป็นบริบทของพื้นที่ที่ได้จากการสัมภาษณ์ด้วยตนเอง และตอนหลังเราค่อยๆ สอนเทคนิคนี้ให้กับผู้ช่วยวิจัย ดังนั้นหากเราพบ Vocalog ตั้งแต่แรก เชื่อว่าจะทำให้ปัญหาการถอดเทปแบบคำต่อคำของผู้ช่วยวิจัยน้อยลง และสามารถช่วยให้ทำงานได้ไวขึ้น มีความเครียดจากงานถอดเทปน้อยลง” อาจารย์จิราภรณ์เล่า&nbsp;

AI ถอดไฟล์เสียงจะช่วยให้เกิดงานวิจัยเชิงคุณภาพในไทยมากขึ้น&nbsp;

เนื่องจากงานวิจัยเชิงคุณภาพเป็นงานที่ใช้เวลาและการถอดเทปเป็นงานที่น่าเบื่อ เพราะตัวงานวิจัยนั้นขึ้นอยู่กับความละเอียดของข้อมูลถอดเทปสัมภาษณ์เป็นสำคัญ และเพื่อยืนยันปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้น นักวิจัยจึงต้องสัมภาษณ์ไปเรื่อยๆ จนกว่าข้อมูลที่ได้จะไม่มีข้อมูลใหม่แล้ว (New Information) จึงมั่นใจได้ว่ามีจำนวนกลุ่มตัวอย่างที่เพียงพอ ดังนั้นอาจารย์จิราภรณ์มองว่า AI ที่สามารถถอดไฟล์เสียงเป็นข้อความได้ และมีความถูกต้องสูง ไม่เพียงจะเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับนักวิจัย แต่ยังจะช่วยให้นักวิจัยหันมาผลิตงานวิจัยเชิงคุณภาพกันมากขึ้นในอนาคต

“มันจะกลายเป็นเครื่องมือสำคัญ เพราะงานถอดเทปเป็นงานที่น่าเบื่อ ทำนานๆ ก็เครียด ถ้าอยากทำให้เร็ว เราก็ต้องมีทักษะในการเรียบเรียงไปพร้อมกับการฟังเทป ซึ่งต้องมีประสบการณ์ถอดเทป และมีทักษะการจับประเด็นเก่ง ดังนั้นถ้ามี Vocalog ที่ถูกพัฒนาให้ประสิทธิภาพในการถอดไฟล์เสียงได้ถูกต้องและแม่นยำ เราเชื่อว่าจะมีการผลิตงานวิจัยเชิงคุณภาพในเมืองไทยเพิ่มขึ้น” อาจารย์จิราภรณ์ทิ้งท้าย

AI ถอดเสียงสัมภาษณ์