ระบบสืบค้นข้อมูลกฎหมายไทย ถือเป็นเครื่องมือที่สำคัญอย่างยิ่งต่อคนทำงานด้านกฎหมาย ในการเข้าถึงข้อมูลพื้นฐานที่มีความจำเป็นต่อการตีความ หรือการให้คำปรึกษาทางกฎหมาย เพราะหากเครื่องมือไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอในการให้ข้อมูลที่แม่นยำและถูกต้อง ก็จะส่งผลโดยตรงต่อ “คุณภาพของการทำงาน” และ “ความเสี่ยง” ที่จะเกิดขึ้นทั้งในระดับบุคคลและองค์กร&nbsp;

แต่ปัจจุบัน การพัฒนาระบบสืบค้นข้อมูลกฎหมายไทยนั้นเป็นไปได้ยากยิ่ง เนื่องจากลักษณะของข้อมูลกฎหมายไทยมีความซับซ้อนหลายระดับ ตัวอย่างเช่น

กฎหมายมีลำดับขั้น &nbsp;

ตั้งแต่รัฐธรรมนุญ พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ พระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) พระราชกำหนด (พ.ร.ก.) พระราชกฤษฎีกา (พ.ร.ฎ.) รวมไปถึงข้อกฎหมายจากกระทรวงและหน่วยงานต่างๆ ที่ลึกลงไปอีก&nbsp;

โครงสร้างของข้อมูลกฎหมายมีหลายระดับ &nbsp;

หมายถึงโครงสร้างลำดับขั้นในทางกฎหมาย ตัวอย่างเช่น การจำแนกกฎหมายในระดับ ภาค/บรรพ ลักษณะ หมวด ส่วน มาตรา หรือการอ้างอิงกฎหมายในระดับที่แม่นยำ เช่น ในระดับวรรค อนุมาตรา และข้อต่างๆ&nbsp;

ข้อมูลกฎหมายอยู่กระจัดกระจายหลายที่&nbsp;&nbsp;

เช่น รัฐธรรมนูญ ไปจนถึง พ.ร.บ., พ.ร.ก., พ.ร.ฎ. จะถูกรวบรวมโดยสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา แต่ข้อมูลอื่นๆ เช่น คำพิพากษาศาลฎีกา ก็จะถูกรวบรวมโดยศาลฎีกา กฎและประกาศกระทรวงต่างๆ ก็จะถูกรวบรวมโดยแต่ละกระทรวงที่รับผิดชอบ&nbsp;

ข้อมูลกฎหมายไม่เชื่อมโยงกัน &nbsp;

ในกรณีที่กฎหมายมีการอ้างอิงและเชื่อมโยงกัน อย่างเช่นการที่คำพิพากษาศาลฎีกามีการอ้างถึงข้อกฎหมายจากประมวลกฎหมายหรือ พ.ร.บ. ข้อกฎหมายที่ถูกนำไปอ้างอิง ไม่ได้มีการเชื่อมต่อกับฐานข้อมูลต้นทางอย่างเป็นระบบ รวมถึงความท้าทายในการอ้างอิงฉบับของข้อกฎหมายที่ถูกบังคับใช้&nbsp;

ภาษากฎหมายซับซ้อนต่อการให้ AI สืบค้นข้อมูล&nbsp;

ถึงแม้ว่าความสามารถของปัญญาประดิษฐ์ในปัจจุบันมีความก้าวหน้าเป็นอย่างมาก แต่ภาษากฎหมายไทยเป็นภาษาที่มีความซับซ้อน ทำให้แม้แต่ AI ที่ดีที่สุดในปัจจุบันก็ยังสืบค้นข้อมูลกฎหมายได้ยาก หรือการใช้เทคโนโลยีสืบค้นด้วยความคล้ายคลึงทางความหมาย (Semantic Similarity)&nbsp;ก็ยังไม่เพียงพอต่อการตีความด้านกฎหมายได้ เพราะต้องอาศัยการให้เหตุผลและความเข้าใจเชิงบริบท&nbsp;

AI Agent จุดเปลี่ยนเทคโนโลยีการสืบค้นข้อมูลกฎหมาย&nbsp;

ในการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อการสืบค้นข้อมูลกฎหมายไทย ก่อนหน้านี้เป็นการพัฒนาด้วยเทคโนโลยี RAG (Retrieval-Augmented Generation) หมายถึง การดึงข้อมูลมาเสริมการสร้างข้อความ โดยมีวิธีการคือ การสร้างฐานข้อมูลจากข้อมูลกฎหมาย และทำการสืบค้นข้อมูลเหล่านั้น (Retrieval) จากคำถามด้วยวิธีการสืบค้นด้วยความคล้ายคลึงทางความหมาย (Semantic Similarity) แต่ก็ยังไม่สามารถทำให้ได้คำตอบที่แม่นยำเพียงพอ เนื่องจากการสร้างฐานข้อมูลสำหรับการสืบค้น ยังเกิดข้อจำกัดในการสืบค้น อย่างเช่น

ด้วยการมาถึงของเทคโนโลยี AI Agent คือ การพัฒนาโมเดลปัญญาประดิษฐ์ที่ไม่เพียงแค่ตอบคำถาม แต่ยังสามารถ วางแผน ค้นหา ทบทวน ย้อนคิด และสังเคราะห์คำตอบได้ในทีเดียวอย่างมีขั้นตอน โดยการอนุญาตให้ Agent สามารถใช้งานฐานข้อมูลโดยตรง โดยไม่จำกัดแค่การสืบค้นเพียงอย่างเดียว ทำให้ Agent สามารถทำ action อื่นๆ ที่ RAG ไม่สามารถทำได้ เช่น การหาข้อมูลอภิพันธุ์ (Metadata) เพื่อสืบค้นข้อกฎหมายที่มีความเกี่ยวข้องกันเพิ่มเติม หรือการออกแบบฐานข้อมูลและเครื่องมือ (Tools) ต่างๆ ให้อยู่ในรูปแบบกราฟ (Graph Database) ก็จะทำให้ตัว Agent สามารถดูความเชื่อมโยงของข้อมูลได้&nbsp;

ลักษณะของ AI Agent จึงแตกต่างจากระบบแชตบอตในแง่ของความยืดหยุ่นในการวิเคราะห์และการทำงานจริง โดย Agent จะสามารถปรับกลยุทธ์ในการค้นหาข้อมูลและให้คำตอบตามสถานการณ์หรือคำถาม และทำงานกับเครื่องมือ (Tools) ต่างๆ ที่เราสร้างเพิ่มให้ Agent ต่างจากแชตบอตปกติที่มีการถาม-ตอบ โดยใช้แค่ LLM (Large Language Model) เพียงอย่างเดียว

และดีกว่า RAG ในด้านการให้คำตอบที่มีกระบวนการวิเคราะห์และการสางกลยุทธ์ที่ดีกว่า การทำซ้ำและค้นหาเพิ่มเติมจนกว่าจะมีข้อมูลเพียงพอสำหรับการตอบคำถามนั้นๆ เช่น ReAct framework ของ Agent ที่จะมีขั้นตอนในการวางแผนด้วยการให้เหตุผล (Reasoning) และลงมือทำ (Act) ด้วยเครื่องมือ (Tools)&nbsp;ที่เราให้กับ Agent&nbsp;

โดยวิธีที่ AI Agent ในสี่มุมเมือง ระบบสืบค้นข้อมูลกฎหมาย ค้นหาคำตอบมีวิธีการดังนี้คือ&nbsp;

1. วิเคราะห์คำถามตามหลักกฎหมายไทย&nbsp;

2. ค้นหากฎหมายที่เกี่ยวข้อง&nbsp;

3. วิเคราะห์ข้อกฎหมายที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม&nbsp;

4.&nbsp;วิเคราะห์คำนิยามทางกฎหมาย&nbsp;

5. วิเคราะห์บทกำหนดลงโทษ&nbsp;

6.&nbsp;ค้นหาฎีกาที่เกี่ยวข้อง&nbsp;

7.&nbsp;สรุปข้อมูลทั้งหมดที่เกี่ยวข้อง&nbsp;

8. สรุปคำตอบพร้อมอ้างอิงกฎหมายในระดับลึก&nbsp;

ทำให้ผู้สืบค้นกฎหมายได้แม่นยำและลึก โดยคำตอบที่ได้ เช่น คำถามที่ป้อนมานั้นชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ และในทางกฎหมายนั้นมีสิทธิหรือเงื่อนไขใดบ้าง และข้อแนะนำที่ควรปฏิบัติ เป็นต้น

ในการพัฒนาสี่มุมเมืองยังให้ความสำคัญกับการรวบรวมข้อมูลกฎหมายไทยให้เป็นระบบอยู่ในที่เดียว ที่สำคัญยังต้องเป็นข้อมูลที่อัพเดต โดยจะมีข้อมูลอื่นๆ เช่น คำพิพากษาศาลฎีกา ข้อหารือภาษีอากร รวมถึงประกาศหรือกฎกระทรวงจากกระทรวงต่างๆ&nbsp;เพิ่ม เพื่อให้สี่มุมเมืองเป็นระบบที่เข้าถึงง่าย ให้คำตอบแม่นยำ และนำคำตอบที่ได้ไปใช้งานได้จริง ไม่ว่าจะเป็น การให้คำปรึกษา หรือการค้นหามาตราที่เกี่ยวข้องในวางกลยุทธ์ทางด้านกฎหมาย สามารถทดลองสืบค้นได้ฟรีที่&nbsp;<a href="https://4corners.visai.ai">ระบบสืบค้นและวิเคราะห์กฎหมายสี่มุมเมือง&nbsp;</a>

ค้นหากฎหมายไทย ด้วย AI Agent.